عبداللََّه

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) دهی است از
دهستان پشتکوه بخش نیر شهرستان یزد.
واقع در ۴۲هزارگزی جنوب باختر نیر و
۳۳هزارگزی جنوب خاوری راه فرعی نیر به
ابرقو. ناحیه ای است کوهستانی هوای آن
معتدل است و ۵۱۴ تن سکنه ...

[ عَ دُلْ لا ] (اِخ) دهی است از
دهستان مؤمن آباد بخش درمیان شهرستان
بیرجند. واقع در ۳۹هزارگزی شمال باختری
درمیان و ۵هزارگزی شمال شوسهٔ عمومی
بیرجند به شاه رخت. ناحیه ای است واقع در
دامنه، معتدل و ۱۴ تن ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن اباض
المقاعسی المری التمیمی. از بنی مرةبن
عبیدبن مقاعس و رئیس فرقهٔ اباضیه و
معاصر معاویه بود. و تا اواخر خلافت
عبدالملک بن مروان میزیست. شماخی او را
از تابعیان داند و گوید: وی ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن ابراهیم بن
احمد الاغلبی التیمی. وی امیر تونس و
قیروان و مردی ادیب، شجاع و عاقل بود. پس
از مرگ پدر امارت یافت و به سال ۲۹۰ هـ . ق.
به تدبیر فرزندش زیادة ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن ابراهیم بن
اغلب التمیمی. امیر افریقا و از اغالبه بود.
امارت از آن او بود و خطبه به نام بنی عباس
میخواندند. و به سال ۱۹۶ هـ . ق. پس از پدر
امارت یافت ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن ابراهیم بن
عبداللََّه الخبری. از علمای عربیت و فرائض و
حساب بود. او راست: شرح الحماسة. شرح
دیوان البحتری. وی به سال ۴۷۶ هـ . ق.
درگذشت. (از الاعلام زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن ابراهیم
الاصیلی نسب وی باصیلة (شهری به مغرب)
است. مردی فاضل بود و به سال ۳۹۲ هـ . ق.
درگذشت. (از الاعلام زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن ابی بکربن
عبداللََّه بن عبدالرحمان باشمیلة. از افاضل یمن
بود و شعر میگفت. او را دیوانی است. وی به
سال ۹۱۶ هـ . ق. درگذشت. (از الاعلام
زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن ابی بکربن
عثمان التیمی القرشی. صحابی بود و در وقعهٔ
طائف شرکت داشت و تیری بدو رسید که در
اثر همان به سال ۱۱ هـ . ق. درگذشت. (از
الاعلام زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن ابی بکر
الصدیق. رجوع به عبداللََّه بن عبداللََّه بن عثمان
التیمی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن ابی حصین
الازدی. صحابی و از فرسان عرب در صدر
اسلام بود. وی به سال ۳۶ هـ . ق. در جنگ
صفین به قتل رسید. (از الاعلام زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن ابی زید
عبدالرحمان قیروانی، مکنی به ابومحمد
معروف به ابن ابی زید. رجوع به ابن ابی زید
ابومحمد شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن ابی فرج.
رجوع به ابن مارستانیه ابوبکر عبداللََّه شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن ابی قحافه
عثمان بن عمروبن کعب التیمی القرشی، مکنی
به ابوبکر. رجوع به ابوبکربن ابی قحافه شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن احمدبن
اسماعیل الرسولی. وی از ملوک دولت
رسولیه یمن است که به سال ۸۲۷ هـ . ق. بعد از
مرگ پدر به امارت رسید. وی به سال ۸۳۰
هـ . ق. به صنعا درگذشت. ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن احمدبن امیر
اسحاق بن المقتدر العباسی، مکنی به جعفر و
ملقب به القائم بامراللََّه. رجوع به قائم بن القادر
و نیز به الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن احمدبن
بشیربن ذکوان البهرانی. از بزرگان قراء بود. به
سال ۱۷۳ هـ . ق. متولد شد و به سال ۳۴۲
هـ . ق. درگذشت. (از الاعلام زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن احمدبن
حسین الشاماتی، مکنی به ابوالحسین. مردی
فاضل بود. از تألیفات اوست: شرح دیوان
المتنبی. شرح الحماسه. شرح امثال ابی عبید.
وی به سال ۴۷۵ هـ . ق. درگذشت. (از الاعلام
زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن احمدبن
خشاب، مکنی به ابومحمد. رجوع به خشاب
و الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن احمدبن
سلیمان بن ابراهیم بن بردة الفزاری. یگانهٔ
جهان بود در علم و ورع. و از بنی فزاره یکی
از قبائل عرب است. وی هشتاد پاره تألیف
دارد. قضاء پارس و کرمان یافت. ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن احمدبن
علی بن مخرمة الحمیری الشیبانی الهجرانی
الحضرمی العدنی. فقیه و مدرس و مفتی عدن
بوده. به سال ۸۰۳ به الهجرین متولد شد و به
سال ۹۰۳ هـ . ق. به عدن ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن احمدبن
محمدبن حنبل الشیبانی البغدادی حافظ
حدیث و از مردم بغداد بود. از کتابهای او
است: الزوائد علی کتاب الزهدلابیه. زوائد
المسند. وی به سال ۲۹۰ هـ . ق. درگذشت. (از
الاعلام زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن احمدبن
محمدبن قدامة المقدسی ثم الدمشقی الحنبلی،
مکنی به ابومحمد و ملقب به موفق الدین و
معروف به ابن قدامه. رجوع به ابن قدامه
موفق الدین و نیز به الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن احمدبن
محمود الکعبی، مکنی به ابوالقاسم و معروف
به کعبی وی از بنی کعب و از ائمهٔ معتزله است
و رئیس طائفهٔ کعبیه بود. او راست: آراء و
مقالاتی در کلام. اصل او ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن احمدبن
محمود النسفی. وی فقیه و مفسری
حنفی مذهب و از مردم ایذج (از حوالی
اصفهان) بود. از تألیفات اوست: المدارک در
تفسیر قرآن. کنز الدقائق در اصول فقه. المنار
در اصول. الوافی در ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن احمدبن
موسی بن زیاد العسکری الاهوازی الجوالیقی
معروف به عبیدان. از علماء حدیث است. از
تألیفات اوست: الفوائد. وی به سال ۲۱۶
هـ . ق. متولد و در ۳۰۶ هـ . ق. درگذشت. (از
الاعلام ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن
احمدالاصفهانی معروف به ابن لبان. رجوع به
عبداللََّه بن محمد شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن
احمدالمروزی القفال. رجوع به قفال شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن احمد فاکهی
المکی. رجوع به فاکهی عبداللََّه بن احمد شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن احمد مالقی
ملقب به ضیاءالدین و معروف به ابن البیطار.
رجوع به ابن بیطار و نیز به الاعلام زرکلی و
روضات الجنات ص ۴۵۱ شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن ادریس
الاودی الکوفی. وی از اعلام حفاظ حدیث و
مردی فاضل و عابد بود و در آنچه روایت کند
حجت است. رشید خواست وی را قضاوت
دهد نپذیرفت و صلهٔ او را رد کرد. ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن ارقم بن عبد
یغوث القرشی الزهری. صحابی و از کتاب و
خال پیغمبر (ص) است. در فتح مکه اسلام
آورد و رسول (ص) و ابوبکر و عمر وی را به
کتابت گماردند ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن اسحاق بن
ابراهیم. از آل زیادبن ابیه و امیر یمن بود. به
سال ۳۷۱ هـ . ق. بعد از مرگ پدر از جانب
آل عباس ولایت یافت و در زمان امارت وی ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن اسعدبن علی
معروف به ابن الدهان. رجوع به ابن دهان
ابوالفرج عبداللََّه و به الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن اسعد التمیمی
الیافعی المکی ملقب به عفیف الدین و مکنی به
ابوالسعادات. رجوع به بابوالسعادات عبداللََّه
بن اسعد و به روضات ص ۴۵۷ شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن اسماعیل بن
الشریف محمدبن علی الحسینی العلوی
معروف به مولی عبداللََّه. از ملوک دولت
اشراف علویین مراکش بود. بعد از مرگ
برادرش احمد به سال ۱۱۴۱ هـ . ق. با وی
بیعت ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن اسید الجهنی.
از اشراف کوفه بود. در جنگ با حسین بن
علی شرکت جست. مختار ثقفی وی را به
سال ۶۶ هـ . ق. بکشت. (از الاعلام زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن ایوب
المنصوربن یوسف المظفر. از بنی رسول است.
وی چندی با الملک المجاهد به ستیزه
برخاست و سرانجام مغلوب و زندانی شد و به
سال ۷۳۴ هـ . ق. درگذشت. (از الاعلام
زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن بدیل بن ورقاء
الخزاعی. صحابی است و سیادت خزاعه را
یافت. در یوم الفتح اسلام آورد و در جنگ
صفین و طائف و تبوک شرکت کرد. در صفین
با علی (ع) بود و ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن بری بن
عبدالجبار المقدسی الاصل المصری، مکنی به
ابومحمد و معروف به ابن بری. رجوع به ابن
بری و ابومحمد عبداللََّه و رجوع به الاعلام
زرکلی و روضات الجنات ص ۴۵۲ شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن بریدةبن
الحصیب الاسلمی، مکنی به ابوسهل. تولد او
به سال ۱۴ هـ . ق. است. وی قاضی و از رجال
حدیث است. اصل وی از کوفه بود و در بصره
سکونت جست. قضاوت ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن بسر المازنی
از بنی مازن بن منصور. وی صحابی و از
کسانی است که به هر دو قبله نماز گزارد. او
آخرین صحابی است که به سال ۸۸ هـ . ق. به
شام درگذشت. ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن بسطام
الازدی. وی همراه جنید در نبرد با ترک در
نزدیکی سمرقند شرکت کرد و در آن نبرد به
سال ۱۱۲ هـ . ق. به قتل رسید. (از الاعلام
زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن بشربن عمرو
البغدادی. وی سید عبدالقیس و مردی شجاع
و فصیح و صاحب رأی بود. قوم خود را برای
جنگ با حجاج ثقفی در بصره فراهم آورد و
مردم با او بیعت کردند. لیکن ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن جبیربن نعمان
الانصاری. صحابی است در عقبه و بدر
حاضر شد و در جنگ احد امیر تیراندازان بود
و در همین جنگ به سال ۳ هـ . ق. به قتل
رسید. (از الاعلام زرکلی ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن جحش بن
ریاب بن یعمر الاسدی. وی صحابی و از
کسانی است که در آغاز به اسلام گرویدند. به
بلاد حبشه و مدینه مهاجرت کرد. وی از امراء
سرایا بود. در جنگ احد به ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن جد عان
التیمی القرشی. وی رسول اکرم (ص) را قبل
از بعثت درک کرد. (از الاعلام زرکلی) (از
عیون الاخبار ج ۱ ص ۳۳۵).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن جعفربن
ابیطالب بن عبدالمطلب الهاشمی القرشی. وی
صحابی است و به سال ۱ هـ . ق. در حبشه
متولد شد. او نخستین مولود مسلمانان در
حبشه است. مردی کریم بود و شعراء وی ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن جعفربن
محمدبن درستویه. رجوع به ابن درستویه
ابومحمد و نیز به الاعلام زرکلی و سیرهٔ
عمربن عبدالعزیز ص ۴۳ و روضات الجنات
ص ۴۴۸ شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن جعفر الکثیری
از سلاطین یمن بود و سیرتی پسندیده داشت.
به سال ۹۱۰ هـ . ق. در شحر درگذشت. (از
الاعلام زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن حارث بن
جزء الزبیدی صحابی است. در بصره اقامت
کرد. وی قبل از مرگش نابینا شد و به سال ۸۶
هـ . ق. به مصر درگذشت. وی آخرین کس از
صحابه است که به ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن حارث بن
قیس السهمی القرشی. شاعر و صحابی است.
وی را به خاطر شعری که از جملهٔ آن. «اذا
انالم ابرق...» آورده بود مبرق میگفتند. به سال
۱۱ هـ . ق. در یمامه و ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن حارث بن
نوفل الهاشمی القرشی. از اشراف قوم خویش
و مردی پرهیزکار و ظاهر الصلاح بود. ابن
زبیر وی را ولایت بصره داد و چون فتنهٔ ابن
اشعث پدید شد. به عمان ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن حجاج.
رجوع به ابن یاسمین شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن حجاج بن
محصن بن جندب المازنی الثعلبی الغطفانی،
مکنی به ابوالاقرع. وی شاعر و از سواران
نامبردار دولت اموی است و بر عبدالملک بن
مروان خروج کرد و به نجدةبن عامر الحنفی و
سپس ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن حجاج
الازدی. از شجعان صدر اسلام است. به سال
۳۶هـ . ق. در جنگ صفین کشته شد. (از
الاعلام زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن
حسن بن نمی الثانی، از امراء مکه است که به
سال ۱۰۴۰ ولایت یافت. و به سال ۱۰۴۱
هـ . ق. درگذشت. (از الاعلام زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن حسن بن
احمد الانصاری القرطبی المالقی. از حفاظ
حدیث و از کتاب و لغویان و شعراء بود. به
سال ۵۵۶ هـ . ق. به مالقه متولد شد و در ۶۱۱
هـ . ق. درگذشت. ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن حسن بن
حسن بن علی بن ابیطالب الهاشمی القرشی.
تابعی است. نزد عمربن عبدالعزیز منزلتی
داشت. وی به سال ۷۰ هـ . ق. متولد شد و در
۱۴۵ هـ . ق. در زندان منصور ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن حسن
صیدلانی. منجم معروف. در هندسه و احکام
نجوم و حساب و جبر و مقابله بارع بود. از
مؤلفات وی: شرح کتاب جبر محمدبن یونس
خوارزمی در جمع و تفریق و ضرب و ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن حسین بن
عبداللََّه العکبری البغدادی، مکنی به ابوالبقاء
معروف به العکبری. رجوع به ابوالقباء
محب الدین و نیز به الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن حسین بن
مرعی بن ناصرالدین البغدادی. فقیه و متأدب و
از اعیان عراق بود. به سال ۱۱۰۴ هـ . ق. به
کرخ بغداد متولد شد به بلاد شام و حجاز
مسافرت کرد و به ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن حسین
تستری. ساکن اصفهان و صاحب مدرسهٔ نقش
جهان اصفهان است. وی یکی از علما و
مجتهدان و مردی صالح و پرهیزکار بود.
اصلش از شهر تُستر (شوشتر) است. به نجف
رفت و مدتی ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن حسین یزدی.
از علماء اصبهان است. از تألیفات او است:
حاشیهٔ بر شرح التلخیص در بلاغت. شرح
تهذیب المنطق. شرح القواعد در فقه. وی به
سال ۱۰۱۵ هـ . ق. به اصبهان درگذشت. (از
الاعلام ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن حشرج بن
اشهب بن ورد. والی و از بزرگان و شعرای
قیس است. در زمان عبدالملک بن مروان
ولایت بیشتر شهرهای خراسان و پاره ای از
شهرهای فارس و کرمان را یافت. وی ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن حکیم بن
حزام الاسدی القرشی. صحابی و از شجعان
بود. روز فتح مکه اسلام آورد و در جنگ
جمل همراه عایشه پرچم دار قریش بود و در
همان جنگ ۳۶ هـ . ق. ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن حمدان بن
حمدون التغلبی العدوی، مکنی به ابوالهیجاء.
رجوع به ابوالهیجاء و عبداللََّه بن حمدان و نیز
به الاعلام زرکلی و مجمل التواریخ ص ۳۷۴
شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن حمزةبن
سلیمان بن حمزة. یکی از ائمهٔ یمن بود. در
زمان ملک مسعود بر صنعاء و ذمار استیلا
یافت و به سال ۶۱۲ هـ . ق. با ملک مسعود
نبرد کرد و به سال ۶۱۴ ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن حیدربن
ابوالقاسم قزوینی. فقیه و از رجال حدیث
است. به سال ۵۸۲ هـ . ق. به همدان درگذشت.
از تألیفات اوست: کتاب مشیخة که در آن
ترجمهٔ شیوخ خود را که از آنان ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن خازم بن
اسماءبن الصلت السلمی البصری، مکنی به
ابوصالح. از جانب بنی امیه امارت خراسان
یافت و چون ابن زبیر قیام کرد عبداللََّه خازم
اطاعت خویش را بدو نوشت و او وی ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن خالد، مکنی
به ابوهفان المهزمی (یا محضرمی). رجوع به
ابوهفان المهزمی عبداللََّه شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن خلیدبن سعد،
مکنی به ابوالعمیثل. رجوع به ابوالعمیثل
عبداللََّه بن خلید و نیز به الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن دارم بن
مالک بن حنظلة. از تمیم از عدنان جد جاهلی
است. (از الاعلام زرکلی) (از عیون الاخبار ج
۳ ص ۴۱).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن داود الزبیری.
فقیه و از مردم زبیر بود. از تألیفات او است:
الصواعق و الرعود فی الرد علی بن سعود. وی
به سال ۱۲۲۵ هـ . ق. درگذشت. (از الاعلام
زرکلی) (از عقدالفرید ج ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن ذکوان القرشی
المدنی محدث است. سفیان وی را در حدیث
امیرالمؤمنین نامید. وی در حدیث ثقه بود.
لیث گفت سیصد تن دنبال ابوالزناد دیدم که از
او فقه و علم و شعر و صرف ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن رواحةبن
ثعلبة. از مردم خزرج و صحابی و در شمار
امراء و شعراء راجزین است. در جاهلیت
کتابت میکرد. وی در بیعت عقبه با هفتاد تن از
انصار حاضر بود. در جنگ بدر و ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن رؤبةبن لبیدبن
صخرالتمیمی. از شعراء جاهلی است. در
جاهلیت متولد شد سپس اسلام آورد و تا
زمان خلافت ولیدبن عبدالملک بزیست.
سرانجام زمین گیر شد و به سال ۹۰ هـ . ق.
درگذشت. (از الاعلام زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن زبعری بن
قیس السهمی القرشی، مکنی به ابوسعد.
رجوع به ابن زبعری و نیز به الاعلام زرکلی
شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن زبیربن العوام
القرشی الاسدی. رجوع به ابن زبیر ابوبکر
عبداللََّه و نیز به الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن زبیر الحمیدی
معروف به الحمیدی. از ائمهٔ حدیث و از مردم
مکه بود. وی شیخ بخاری و رئیس اصحاب
ابن عیینة است. او را مسندی است. به سال
۲۱۹ هـ . ق. ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن زیدبن
عاصم بن کعب البخاری الانصاری. صحابی و
از مردم مدینه است. مردی شجاع بود مسیلمة
الکذاب را بکشت. او را در الصحیحین ۴۸
حدیث است. وی به سال ۶۳ هـ . ق. در وقعهٔ
حرة ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن زیدبن عمرو
الجرمی. از مردم بصره و عالم به قضاء و
احکام و از رجال حدیث و ثقه بود. وی به
سال ۱۰۴ هـ . ق. به شام درگذشت. (از الاعلام
زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن سعدبن
ابی جمرة الازدی الاندلسی. از علماء حدیث
است. از تألیفات او است: جمع النهایة مختصر
صحیح بخاری که به مختصر ابن ابی جمرة
مشهور است. بهجة النفوس در شرح مختصر
المراثی الحسان، در حدیث. ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن سعدبن
ابی سرح. از بنی عامر و فاتح افریقاست و در
لشکری که حسن و حسین فرزندان علی (ع)
و عبداللََّه بن عباس و عقبةبن نافع در آن بودند
به افریقا رفت و طرابلس ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن سعدبن نفیل
الازدی. از مردم ازدشنوءة و از رؤسای کوفه
است با سلیمان بن صرد به خونخواهی حسین
(ع) برخاست و با بنی امیه جنگ کرد. و به
سال ۶۵ هـ ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن سعودبن
عبدالعزیزبن محمد. رجوع به ابن سعود
عبداللََّه بن سعود و نیز به الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن سعیدبن
حصین الکندی الکوفی، مکنی به ابوسعید.
محدث کوفه بود. او را تفسیر و تصانیفی است.
وی به سال ۲۵۷ هـ . ق. درگذشت. (از الاعلام
زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن سعیدبن
سعدبن زیدبن محسن. از اشراف مکه بود بعد
از مرگ پدر به سال ۱۱۲۹ هـ . ق. امارت مکه
یافت. مدت یکسال و سه ماه حکومت کرد
سپس او را عزل کردند و ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن سعیدبن
عبداللََّه باقشیر. فقیه، متأدب و از علماء مکه
بود. او را نظمی است. همهٔ کتابهای او شروح
و حواشی و مختصرات است، از جمله:
اختصار نظم عقیدة اللقانی. اختصار تصریف
الزنجانی. نظم ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن سعیدبن
مهدی الخوافی، مکنی به ابومنصور خوافی.
وی کاتب و فرضی و محاسب بود و او را
نظمی است. از تألیفات اوست: خلق الانسان.
رجمة العفریت، که رد بر معری است. وی به
سال ۴۸۰ ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن سلام بن
الحارث الاسرائیلی. صحابی است، هنگامی
که حضرت رسول به مدینه رفت اسلام آورد و
در شأن اوست آیهٔ {/B«... شَهِدَ شََاهِدٌ مِنْ
بَنِی إِسْرََائِیلَ » ۱۳-۱۷۴۶:۱۰/}(قرآن ۴۶/۱۰). و ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن سلیمان بن
اشعث الازدی السجستانی معروف به ابن ابی
داود. رجوع به ابن ابی داود ابوبکربن سلیمان
و نیز به الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن سلیمان بن
داود، مکنی به ابومحمد و معروف به ابن
حوطاللََّه. رجوع به ابن حوطاللََّه ابومحمد
عبداللََّه شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن سلیمان بن
داود الاندی. قاضی، فقیه، اصولی و حافظ
حدیث و مایل به اجتهاد بود. تولد او به سال
۵۴۹ در «انده» از بلاد اندلس بود. قضاوت
اشبیلیه و قرطبه و مرسیه و ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن سلیمان بن
وهب الکاتب. از وزراء عباسی و از بزرگان
آن دولت بود. ۱۰ سال وزارت المعتضد باللََّه را
یافت. تولد او به سال ۲۲۶ هـ . ق. است و در
۲۸۸ هـ . ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن شداد. رجوع
به ابن شداد عزالدین ابوعبداللََّه و نیز به الاعلام
زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن شهاب حسین
یزدی الشهابادی. رجوع به عبداللََّه بن حسین
یزدی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن صالح بن
جمعةبن شعبان السماهیجی البحرانی. از فقها
و ادبا بود. از تألیفات او است. جواهر البحرین
فی احکام الثقلین. الصحیفة العلویة. مصائب
الشهداء و مناقب السعداء در پنج مجلد.
ریاض الجنان المشحون باللؤلؤ ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن صفوان بن
امیةبن خلف. مردی شجاع و از اصحاب ابن
زبیر بود و حجاج بن یوسف با وی جنگ کرد.
وی به سال ۷۳ هـ . ق. در روزی که ابن زبیر به ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن صفوان
الجمحی. در روزگار منصور عباسی امارت
مدینه یافت و به سال ۱۶۰ هـ . ق. به مدینه
درگذشت. (از الاعلام زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن طاوس بن
کیسان الهمدانی. از عابدان یمن و فقهاء
مشهور و از رجال حدیث و ثقه است. وی به
سال ۱۳۲ هـ . ق. درگذشت. (از الاعلام
زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن طاهربن
الحسین بن مصعب الخزاعی. امیر خراسان و
از مشهورترین والیان عصر عباسی است. وی
مدتی ولایت شام یافت سپس به سال ۲۱۱
هـ . ق. به مصر رفت و مدت یک سال بدانجا
بماند ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن طفیل الدوسی
از فضلاء صحابه و قدیم الاسلام است. به
حبشه مهاجرت کرد و در فتوحات ابوبکر
شرکت داشت. به سال ۱۳ هـ . ق. در واقعهٔ
اجنادین کشته شد. (از الاعلام زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن طیب، مکنی
به ابوالفرج. رجوع به ابن الطیب ابوالفرج و و
نیز به الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عامربن
کریزبن ربیعة الاموی، مکنی به
ابوعبدالرحمان. به سال ۴ هـ . ق. به مکه متولد
شد. در خلافت عثمان ولایت بصره یافت و
لشکری به سیستان فرستاد و داور و دارابجرد
و مروالروز و ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عامر یحصبی
الشامی، مکنی به ابوعمران. رجوع به ابن
عامر، مکنی به ابوعمران و نیز به الاعلام
زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عباس بن
عبدالمطلب القرشی الهاشمی. رجوع به ابن
عباس عبداللََّه بن عباس و نیز به الاعلام
زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عبدالحکم بن
اعین بن لیث بن رافع معروف به ابن عبدالحکم.
رجوع به ابن عبدالحکم ابومحمد عبداللََّه و نیز
به الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن
عبدالرحمان بن ابی بکر بافضل الحضرمی
السعدی المذحجی. فقیه و رئیس فقیهان بلاد
خود بود. از تألیفات او است: المقدمة
الحضرمیة فی فقه الشافعیه. الحجج القواطع
فی الواصل و القاطع. رسالة فی علم الفلک ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن
عبدالرحمان بن عقیل القرشی الهاشمی العقیلی
ملقب به بهاءالدین. رجوع به ابن ابومحمد
بهاءالدین و نیز به الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاْ ] (اِخ) ابن عبدالرحمان بن
فضل بن بهرام التمیمی الدارمی السمرقندی،
مکنی به ابومحمد. رجوع به ابومحمدبن
عبداللََّه بن عبدالرحمان و نیز به الاعلام زرکلی
شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن
عبدالرحمان بن معاویةبن حدیج بن التجیبی.
به سال ۱۵۲ هـ . ق. منصور عباسی وی را
ولایت داد. او نخستین کس است که با رداء
سیاه خطبه خواند. وی تا پایان عمر خویش
در ولایت ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن
عبدالرحمان بن معاویةبن هشام الاموی
البلنسی. بعد از مرگ پدر خود زمام کار
اندلس را بدست گرفت و سپس به سال ۱۷۱
هـ . ق. برادر وی هشام که ولایت عدن داشت
از مارده ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عبدالرحمان
ابی زید النفراوی القیروانی، مکنی به ابومحمد
معروف به ابن ابی زید. رجوع به ابن ابی زید
ابومحمد عبداللََّه و نیز به الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عبدالرحمان
ناصر الاموی معروف به ابن الناصر. امیر و از
نجباء خلفاء اندلس و از دوستداران علم و
علماء بود. او را تصنیف ها است از جمله:
کتاب العلیل و القتیل که اخبار بنی عباس ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عبدالرزاق بن
عبدالعظیم العثمانی. فقیه مالکی است. از
تألیفات او است: سلاح الایمان فی الصلاة و
تلاوة القرآن. بدایة السلوک «منظومه است».
تنبیه الغافل الی مرتبة العاقل. وی به سال ۹۴۵
هـ . ق. متولد شد ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عبدالظاهربن
نشوان الجذامی ملقب به محی الدین و معروف
به ابن عبدالظاهر. رجوع به عبدالظاهر
محی الدین ابوالفضل و نیز به الاعلام زرکلی
شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عبدالعزیزبن
محمد البکری الاندلسی، مکنی به ابوعبید
بکری. رجوع به ابوعبید بکری عبداللََّه... و به
الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عبدالمدان
الحارثی. صحابی و از سادات عرب یمن
است و از جانب علی (ع) ولایت یمن یافت و
در جنگی که با لشکریان معاویه به سرکردگی
بسربن ارطاة کرد به سال ۴۰ ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عبدالمطلب بن
هاشم الهاشمی القرشی ملقب به الذبیح پدر
رسول (ص) است. به سال ۸۱ قبل از هجرت
مدینه متولد شد و به سال ۵۳ قبل از هجرت
درگذشت. وی کوچکترین پسران ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عبدالواحد
احمدبن محمدبن عبدالرحمان بن معاویةبن
حدیج. یکی از والیان اسکندریه است که در
فتنهٔ اندلسیان و صوفیان به سال ۱۹۹ هـ . ق.
درگذشت. (از الاعلام زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عبد عمروبن
صیفی بن نعمان معروف به ابن حنظلة. از مردم
اوس و از اعلام تابعین است. هنوز متولد نشده
بود که پدرش کشته شد. چون در وقعهٔ یوم
حرة مردم مدینه ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عبیداللََّه،
مکنی به ابوالسری و ملقب به ابن الدمینه. از
بنی عامربن تیم اللََّه از خثعم است و دمینه مادر
او است. وی شاعری بدوی است بیشتر
اشعارش غزل و نسیب و فخر است. او را
دیوان ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عبیداللََّه بن
ابی ملیکةبن التیمی المکی. قاضی و از رجال
حدیث و ثقه است و از جانب زبیر قضاوت
طائف یافت. وی به سال ۱۱۷ هـ . ق.
درگذشت. (از الاعلام زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عثمان بن
جبلة الازدی العتکی... حافظ حدیث و ثقه
بود. از جانب عبداللََّه بن طاهر قضاوت
جوزخان بدو داده شد و او نپذیرفت. وی به
سال ۱۴۵ هـ . ق. متولد شد ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عجلان بن
عبدالاجب بن عامر النهدی. شاعر جاهلی
است. شعر وی عذوبت خاصی دارد و در
حدود سال ۵۰ قبل از هجرت درگذشت. (از
الاعلام زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عروة الهروی.
از حفاظ حدیث است. او راست: کتاب
الاقضیة. وی به سال ۳۱۱ هـ . ق. درگذشت. (از
الاعلام زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عزبن نصراللََّه
انصاری الوزان ملقب به موفق الدین. فاضل
بود و در طب معرفتی داشت. مقصورهٔ ابن
درید را تخمیس کرده است. مدتی در بعلبک
اقامت کرد و به سال ۶۷۷ هـ ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عزیزبن
الکنانی. تابعی است و مقامی رفیع دارد و در
زمرهٔ توابین است. عبداللََّه از مردم کوفه بود و
در جنگهای کوفیان با بنی امیه و بعضی وقایع
دیگر شرکت جست. به سال ۶۵ ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عکیم. رجوع
به ابومعبد عبداللََّه شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن علقمة
الاسلمی. آخرین صحابی است که به سال ۸۷
هـ . ق. به کوفه درگذشت. در صحیحین ۹۵
حدیث از وی روایت شده است. (از الاعلام
زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن علوی بن
احمد المهاجربن عیسی الحسینی الحضرمی.
معروف به حداد فاضل و از مردم تریم
(حضرموت) است. از تألیفات اوست:
المعاونة و المؤازرة اللراغبین فی طریق
الاخرة. اتحاف السائل باجوبة المسائل.
النصائح الدینیة و جز ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن علی معروف
بشیخ سدید. شیخ طب دیار مصر بود. به
خدمت العاضد درآمد و عمری دراز یافت.
وی به سال ۵۹۲ هـ . ق. درگذشت. (از الاعلام
زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن علی بن
جارود النشابوری، مکنی به ابومحمد معروف
به ابن الجارود. مجاور مکة و از حفاظ حدیث
بود. او راست: المنتقی فی الاحکام. وی به
سال ۳۰۷ هـ . ق. درگذشت. (از ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن علی بن
عبداللََّه بن خلف اللخمی المری الرشاطی
معروف به رشاطی. از علماء حدیث و از مردم
(مریه) اندلس است. او راست: کتاب الاعلام
بما فی المؤتلف و المختلف اللدارقطنی من
الابهام. ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن علی بن
محمدبن سلیمان بن حمائل مشهور به
ابن غانم. شاعر است و به حدیث اشتغال
داشت. ولادت و وفات او به دمشق بود.
ولایت دیوان انشاء دمشق یافت و با
صلاح الدین صفدی ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن علی بن
مکتفی المعتضد معروف به المستکفی باللََّه. از
خلفاء دولت عباسی عراق است. بعد از خلع
المتقی باللََّه به سال ۳۳۳ هـ . ق. با او بیعت
کردند و مدت یکسال و ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عمر، مکنی به
ابوسعید و ملقب به بیضاوی. رجوع به
بیضاوی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عمربن بدربن
عبداللََّه بن جعفر. از سلاطین حضرموت بود به
سال ۱۰۳۱ هـ . ق. پس از مرگ پدر ولایت
یافت. پس از چندی از سلطنت کناره گرفت و
به مکه رفت و ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عمربن
خطاب العدوی. صحابی و از معززترین
خانواده های قریش در جاهلیت بود. با پدر
خود به مدینه هجرت کرد و در فتح مکه
حاضر بود. مدت ۶ سال در اسلام فتوی داد
پس ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عمربن
عبداللََّه بن احمد ملقب به بامخرمة. مفتی یمن و
علامهٔ عصر خود بود. به حضرموت و زبید و
الشحر و عدن و تعز و حرمین تدریس کرد و به
سال ۹۴۳ هـ . ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عمربن
عثمان بن عفان الاموی القرشی. شاعری
ظریف طبع و سخاوت مند بود. در جنگهائی که
مسلمةبن عبدالملک به روم کرد با وی بود.
بخاطر سکونت او در قریه العرج وی را
عرجی لقب ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عمربن عیسی
، مکنی به ابویزید دبوسی. نخستین کس است
که علم خلاف را بوجود آورد. نسبت او به
«بوسیه» بین بخاری و سمرقند است. مردی
فقیه بود و به سال ۴۲۰ ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عمربن
غانم بن شرحبیل الرعینی. قاضی، فقیه و
پادشاه بود و از مردم افریقیه است. برای کسب
علم به شام و عراق رفت. هارون الرشید به
سال ۱۷۱ هـ . ق. وی را ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عمربن محمد
مشهور به الافیونی. از ادباء و شعراء عصر
خود بود. مولد او طرابلس شام است و به مصر
رفت و سپس به شام بازگشت و تا پایان عمر
در دمشق سکونت جست. وی به ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عمروبن
حرام بن ثعلبه. از بزرگان صحابه و از نقباء
اثناعشر است. وی با ۷۰ تن از انصار در عقبه
و جنگ بدر شرکت کرد و به سال ۳ هـ . ق. در
جنگ ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عمروبن
عاص از قریش و صحابی است. در جاهلیت
کتابت میکرد و سریانی را نیک میدانست. او
پیش از پدر اسلام آورد و از حضرت رسول
اجازه خواست تا آنچه او گوید بنویسد. ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عمروالنهدی.
از اصحاب مختار ثقفی است. در جنگ صفین
با علی (ع) حاضر بود و در جنگهای مختار
حضور داشت و در جنگ مصعب بن زبیر در
نزدیکی کوفه به سال ۶۷ هـ . ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عودةبن
عبداللََّه صوفان بن عیسی القدومی. فقیه حنبلی
و از مردم فلسطین است. از تألیفات اوست:
المنهج الاحمد فی درهٔ المثالب التی تنمی
لمذهب الامام احمد. بغیة النساک و العباد فی
البحث عن ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عوف، مکنی
به ابومسلم. رجوع به ابومسلم خولانی تمیمی
عبداللََّه شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عیسی بن
بختویه. رجوع به ابن بختویه ابوالحسن
عبداللََّه بن عیسی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن عیسی
الاصفهانی ثم التبریزی مشهور به افندی. در
حدود سال ۱۱۳۰ هـ . ق. به تبریز درگذشت.
عالم امامی است. از تألیفات اوست: ریاض
العلماء در چند مجلد که دو مجلد آن به خط
مؤلف ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن غانم الدراجی
الهذالی النجاعی. از مردم جزائر و فقیه و
متصوف است. تولد و تعلیم او در قسطنطنیه
بود، سپس به تونس و مدینه رفت و در مدینه
سکونت جست. از تألیفات اوست: ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن فروخ
الفارسی. فقیه و عالم به احادیث و از مردم
افریقا بود. روح بن حاتم قضاوت بروی عرضه
کرد و او نپذیرفت. به سال ۱۷۶ هـ . ق. به مصر
درگذشت. (از الاعلام ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن فیصل بن
ترکی. از امراء نجد است بعد از پدر به اتفاق
آل سعود ولایت نجد یافت. و در آغاز کار
سیاستی نیکو پیش گرفت. سپس با بنی اعمام
خویش بدرفتاری کرد و ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن قاسم بن
مظفربن علی شهرزوری ملقب به المرتضی.
مردی فاضل بود و او را شعری رائق است.
مدتی به بغداد اقامت کرد سپس به موصل
رفت و تا پایان عمر قضاوت آنجا را بعهده ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن قحطان بن
اسعدبن ابی یعفر. به سال ۳۳۳ هـ . ق. در عهد
عباسیان ولایت یمن را مستقلاً بعهده داشت و
خطبهٔ عباسیان را قطع کرد و به نام ممالیک
مصر خطبه خواند به ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن قیس. رجوع
به ابوخمیصه عبداللََّه بن قیس شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن قیس بن
سلیم بن حضاربن حرب. رجوع به ابوموسی
اشعری عبداللََّه بن قیس و الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن کثیر الداری
المکی. رجوع به ابن کثیرعبداللََّه بن کثیر و
الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن کعب بن
عمروالانصاری. صحابی است. در جنگ بدر
شرکت کرد. وی به سال ۳۰ هـ . ق. درگذشت.
(از الاعلام زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن لهیعةبن
فرعان الحضرمی المصری، مکنی به
ابوعبدالرحمان. رجوع به ابن لهیعة
ابوعبدالرحمان و نیز الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن مالک بن نصر.
از مردم شنوءة از ازد قحطانیه و جدی جاهلی
است. از نسل اوست: ماسخةبن حارث. (از
الاعلام زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن مبارک بن
واضح المروزی. رجوع به ابن مبارک
ابوعبدالرحمان و نیز الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمد. رجوع
به ابن السید ابومحمد عبداللََّه بن محمدبن السید
شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
ابی بکر العیاشی معروف به عیاشی مغربی. از
افاضل مغرب است. مدتی دراز در مشرق سفر
کرد و «رحله ای» در چند مجلد بنوشت. وی
به سال ۱۰۹۰ هـ . ق. به مغرب ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
ابی شیبة العبسی. حافظ حدیث بود و کتبی در
احادیث نوشته است. از جمله: المسند
المصنف. وی به سال ۲۳۵ هـ . ق. درگذشت.
(از الاعلام زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
ابی عصرون، مکنی به ابوسعید. رجوع به ابن
ابی عصرون ابوسعید شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن علان
، مکنی به ابواحمد و معروف به ابن ابی علان.
قاضی اهواز و معتزلی بود. او را تصانیفی نیک
است. به سال ۳۲۱ هـ . ق. متولد شد و به سال ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
احمدبن خلف المطری الخزرجی العبادی
المدنی معروف به المطری. حافظ حدیث و
مورخ بود. او راست: تاریخ المدینة. وی به
سال ۶۹۸ هـ . ق. متولد شد و در ۷۶۵ هـ . ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
جعفربن حیان الاصبهانی، مکنی به ابومحمد.
از حفاظ حدیث است. نسبت او به جدش
حیان است از تألیفات اوست: کتاب السنة.
وی به سال ۴۶۹ هـ . ق. درگذشت. (از الاعلام
زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
الحسین معروف به ابن ناقیا. رجوع به ابن ناقیا
و به الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
حکم بن سهل بن عبداللََّه بن محمدبن حکم
باقشیر معروف به ابن باقشیر. وی فقیه و از
مردم حضرموت است. از تألیفات اوست:
قلائد الخرائد و فوائد الفوائد در فقه. القول
الموجز المبین. ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
خصیب معروف به ابن خصیب. یکی از قضاة
مصر و مردی قوی النفس و فاضل بود او را
کتبی است در رد بعضی علما. وی به سال
۲۷۲ هـ . ق. به اصبهان ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن زیاد
النیشابوری. حافظ حدیث و امام شافعیهٔ
عراق بود. او را تصانیفی است. (از الاعلام
زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
سعیدبن سنان الخفاجی. رجوع به ابن سنان
خفاجی و به الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن سید،
مکنی به ابومحمد و معروف به بطلیوس.
رجوع به ابن سید ابومحمد عبداللََّه و به الاعلام
زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن سید
رای بن عبدالوهاب بن وزیر القیسی معروف به
ابن وزیر از امراء مغرب بود. پس از پدر خود
ولایت قصر الفتح و حدود غربی آن را یافت
لکن ولایتش چندی نپایید و ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
صارة البکری الاندلسی معروف به شَنْتَرینی.
وی شاعرو کاتب بعضی امراء بود سپس به
وراقت پرداخت. او راست دیوانی در شعر و
شعر او را رقتی است. وی به سال ۵۱۷ هـ . ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن عامر
الشبراوی. فقیه و از مردم مصر است. او را
نظمی است. وی ریاست الازهر یافت. از
تألیفات اوست: دیوان شعر. مفتاح الالطاف
فی مدائح الاشراف و جز آن. وی به سال
۱۰۹۱ هـ ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
عبدالرحمان بن الحکم بن هشام. از ملوک
بنی امیه به اندلس است. به سال ۲۷۵ هـ . ق.
روز مرگ برادرش منذر مردم قرطبه با وی
بیعت کردند. مورخان وی را از ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
عبداللََّه بن جعفربن الیمان الجعفی، مکنی به
ابوجعفر. حافظ حدیث و ثقه بود. وی
نخستین کسی است که مسند صحابه را به
ماوراءالنهر جمع کرد، و بدان جهت مسندی
لقب یافت. ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
عبداللََّه بن حسن بن الحسن بن علی بن ابی طالب
شریف معروف به اشتر العلوی. از دعاة و
پیشوایان شورش ضد عباسیان بود به
همراهی پدرش در مدینه بر منصور عباسی
خروج ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
عبداللََّه بن عاصم الانصاری. از بنی ضبیعة و
شاعری هجاگوی و از طبقهٔ جمیل بن معمر و
نصیب بود و معاصر جریر و فرزدق و از مردم
مدینه بود. ولیدبن عبدالملک او را ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
عبداللََّه بن عبدالرحمان السعدی معروف به
الغالب باللََّه. از ملوک دولت سعدیان مراکش
است. به سال ۹۶۵ هـ . ق. به سلطنت مراکش
رسید. وی مردی فاضل بود و به آبادانی ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
عبدالمعین بن عون معروف به عبداللََّه پاشا. از
امراء مکه است که لقب پاشا و وزارت یافت و
سپس به سال ۱۲۷۴ هـ . ق. بعد از مرگ پدر به
امارت رسید. وی ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابی محمدبن
عبیدبن سفیان معروف به ابن ابی الدنیا. رجوع
به ابن ابی الدنیا و به الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
عبیداللََّه معروف به ابن الخاقان. رجوع به ابن
خاقان شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن عبید
قرشی. رجوع به ابن ابی الدنیا شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
علی بن ابوطالب، مکنی به ابوهاشم. رجوع به
ابوهاشم عبداللََّه بن محمد و نیز به الاعلام
زرکلی و خاندان نوبختی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
علی بن عباس، مکنی به ابوجعفر و معروف به
منصور. وی دومین خلیفهٔ عباسی و نخستین
کس از ملوک عرب است که به علوم توجه
کرد. وی عارف ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
علی بن عبداللََّه بن العباس بن عبدالمطلب،
مکنی به ابوالعباس سفاح. نخستین خلیفهٔ
عباسی است. ابومسلم خراسانی به سال ۱۳۲
هـ . ق. با وی به خلافت بیعت کرد و مردم را به
اطاعت ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن علی
عجمی الشنشوری. وی فرضی و از فقهاء
شافعیه و خطیب جامعه الازهر مصر بود. از
تألیفات او است: قرة العینین فی مساحة ظرف
القلتین در فقه. الفوائد الشنشوریه فی شرح
منظومةالرحبیه در ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن علی
کلبی. از امراء کلبیان اصحاب صقلیه است که
خطبه بنام ملوک فاطمیهٔ مصر میکردند. به
سال ۳۷۵ هـ . ق. بعد از مرگ برادر خود جعفر
به امارت رسید. او مردی ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن علی
هروی. از ذریهٔ ابی ایوب انصاری معروف به
شیخ الاسلام و حافظ حدیث و از ائمه بوده
است. او راست: منازل السائرین در حدیث.
ذم الکلام و جز آن. وی به ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
عیسی المروزی، مکنی به ابومحمد و معروف
به عبدان. وی حافظ حدیث و مفتی مرو بود.
مدتی در مصر اقامت کرد و سپس به مرو
رفت. او نخستین کسی است که مذهب
شافعی ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
فرحون الیعمری المالکی. فقیه و از علماء
حدیث بود. اصل او از مردم تونس و مولد و
منشأاش مدینه است. از تألیفات او است: الدر
المخلص من التفصی و الملخص در حدیث.
کشف الغطافی شرح ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
قائم بن المقتدر، مکنی به ابوالقاسم و ملقب به
المقتدی بامراللََّه. رجوع به ابوالقاسم عبداللََّه
مقتدی و مقتدی و نیز به الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
محمدبن عبداللََّه، مکنی به ابوسعید و معروف
به عبداللََّه استرآبادی. وی حافظ حدیث و
مورخ بود. اصل او از استرآباد از نواحی
طبرستان است. در سمرقند اقامت کرد و
تاریخ سمرقند را نوشت. ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
منازل، مکنی به ابومحمد و معروف به ابن
منازل. صوفی و از اجلهٔ مشایخ نیشابور
است. طریقه ای مخصوص به خود داشت. به
علوم ظاهر (شریعت) نیز عالم بود. حدیث
بسیار مینوشت ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
ناجیة البربری الاصل البغدادی از حفاظ
حدیث و مردی ثقه بود. او راست: مسند. وی
به سال ۳۰۱ هـ . ق. درگذشت. (از الاعلام
زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
نافع بن مکرم، مکنی به ابوالعباس. مردی زاهد
و از صلحا بود و از نشابور پیاده به مکه رفت
مدت ۷۰ سال عمر کرد. وی به سال ۳۸۴
هـ . ق. درگذشت. (از ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن ناقیا
، مکنی به ابوالقاسم و معروف به ابن ناقیا.
رجوع به ابن ناقیا ابوالقاسم عبداللََّه شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
وداع بن زیار. رجوع به ابن وداع عبداللََّه شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
هبةاللََّه ملقب به شرف الدین و معروف به ابن
ابی عصرون. رجوع به ابن ابی عصرون و
الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
یوسف بن نصر الازدی، مکنی به ابوالولید و
معروف به ابن فَرَضی. رجوع به ابن فرضی
ابوالولید و نیز الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
یوسف زوزنی. مردی ادیب و از شعراء ظرفاء
بود. پادشاهان خراسان او را جهت ندیمی
خویش و تربیت و تعلیم فرزندانشان
برگزیدند. وی مردی بسیار بذله گو و
حاضرجواب و کوتاه قامت بود ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمد
اندلسی، مکنی به ابومحمد. رجوع به ابن زهره
ابومحمد عبداللََّه شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمد بخاری
، مکنی به ابومحمد. رجوع به ابومحمد
عبداللََّه بن محمد بخاری شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمد بدری
دمشقی مصری وفائی ملقب به تقی الدین و
معروف به عبداللََّه البدری. ادیب، عارف به
تاریخ و شعر بود. از تألیفات اوست. راحة
الارواح فی الحشیش و الراح. مجموعهٔ شعر و
نوادر. عرة ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
بطلیوسی. رجوع به ابن السید شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
بغدادی، مکنی به ابوالقاسم معروف به ابن
ناقیا. رجوع به ابن ناقیا شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
بلخی، مکنی به ابوعلی. محدث بلخ بود از
کتب اوست: العلل، التاریخ. وی به سال ۲۹۴
هـ . ق. درگذشت. (از الاعلام زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
بلیغ بن عبداللََّه بن محمد معروف به عبداللََّه پاشا
فکری. وزیر مصر و از متأدبان بود او را نظمی
است. وی در الازهر علم آموخت و مناصبی
یافت و به اتهام شرکت ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمد
حجازی بن عبدالقادربن محمد مشهور به ابن
قضیب البان. رجوع به ابن قضیب البان و نیز
الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمدبن
ذهبی، مکنی به ابومحمد و معروف به ابن
الذهبی. رجوع به ابن الذهبی شود. (از الاعلام
زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمد
عبدالعزیزبن المرزبان. حافظ حدیث و از
علماء بود. از مردم بغشور (بین هراة و مرو
الروذ) است تولد و وفات او به بغداد و در عصر
خویش محدث عراق بود. او راست: معالم
التنزیل در ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمد کردی
البیتوشی. مردی فاضل بود. به سال ۱۱۶۱
هـ . ق. به بیتوش متولد و به بغداد مهاجرت کرد
و به سال ۱۲۲۱ هـ . ق. به احساء درگذشت. از
کتب اوست: شرح الفاکهی ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمد معتز
باللََّه ابن المتوکل بن المعتصم بن الرشید معروف
به ابن المعتز. رجوع به ابن معتز ابوالعباس
عبداللََّه و نیز الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمد ناشی
الانباری. شاعری نیک و در عداد ابن رومی و
بحتری است. و اصل او از انبار است. مدتی
در بغداد ماند و سپس به مصر رفت و در آنجا
به سال ۲۹۲ ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن محمودبن
مودودالموصلی ملقب به مجدالدین و مکنی به
ابوالفضل. از بزرگان فقهای حنفی است. به
سال ۵۹۹ هـ . ق. به موصل متولد شد و به
دمشق و بغداد رفت و به ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن مخارق بن
سلیم بن حضیرةبن قیس معروف به النابغة
الشیبانی. رجوع به نابغهٔ شیبانی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن مسعدةبن
مسعود الفزاری. مورخان او را صاحب
الجیوش لقب داده اند چه وی در عصر معاویه
در جنگ با رومیان فرماندهٔ سپاهیان بود و در
خانهٔ فاطمه دختر رسول اللََّه تربیت یافت و
سپس ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن مسعودبن
غافل بن جبیب الهذلی. رجوع به ابن مسعود و
نیز الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن مسلم بن قتیبة
الدینوری معروف به ابن قتبیه. رجوع به ابن
قتیبه ابومحمد عبداللََّه و نیز الاعلام زرکلی
شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن مسملةبن
قعنب الحارثی. از رجال حدیث و ثقات و از
مردم مدینه است. در بصره سکونت جست و
به سال ۲۲۱ هـ . ق. بدانجا درگذشت. بخاری
از وی ۱۲۳ و مسلم ۷۰ حدیث ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن مصعب بن
ثابت بن عبداللََّه بن زبیر. امیر یمامه است. در
زمان خلافت مهدی عباسی و هادی ولایت
یمامه را یافت و به سال ۱۸۵ هـ . ق. به بغداد
درگذشت. (از الاعلام زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن مطیع بن
الاسود الکعبی القرشی العدوی. وی از قریش
و مردی شجاع بود. در حیات رسول خدا
(ص) متولد شد و در یوم الحرة علیه قریش
جنگید. و چون یارانش شکست خوردند ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن مظعون
الجمحی معروف به ابن مظعون. صحابی بدری
و از شجعان صاحب رأی و تقدم و از طرف
مادر برادر عثمان بن عفان بود. وی به سال ۳۰
هـ . ق. درگذشت. (از ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن معاویةبن
عبداللََّه بن جعفربن ابی طالب. از رؤسای
طالبیان و شعراء آنان بود. به سال ۱۷۷ هـ . ق.
در کوفه خروج کرد و از اطاعت بنی مروان
سر باز زد و مردم ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن معمر
الیشکری. امیری شجاع و از والیان عصر
مروانی است. و آخرین ولایت او قهستان و
نواحی آن بود که از جانب یزیدبن مهلب بدان
شغل گماشته شد. مردم آن سامان بر وی
شوریدند و ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن مغفل المزنی.
صحابی و از اصحاب «الشجره» است به
مدینه سکونت کرد و سپس به بصره رفت و به
سال ۵۷ هـ . ق. بدانجا درگذشت. در صحیحین
از او ۴۳ حدیث آمده ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن مقفع. رجوع
به ابن مقفع عبداللََّه و نیز الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن منصور ملقب
به المستنصر باللََّه بن الظاهربن الناصر، مکنی به
ابو احمد و معروف به المستعصم باللََّه. رجوع
به المستعصم باللََّه و ابواحمد و نیز الاعلام
زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن وهب مولی
خزاعه معروف به سیاط. وی از مردم مکه و از
مقدمان در صنعت غنا و استاد ابراهیم موصلی
بود. به سال ۱۶۹ هـ . ق. درگذشت. (از الاعلام
زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن وهب بن مسلم
الفهری، مکنی به ابومحمد. فقیه و از ائمه
است. وی دارای فقاهت و عبادت و حدیث
بوده. از کتب او است: الموطأ کبیر و صغیر در
حدیث. عبداللََّه حافظ، ثقه ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن وهب راسبی.
از مردم ازد و از ائمهٔ اباضیه است. رجوع به
راسبی عبداللََّه بن وهب شود. و نیز رجوع به
الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن هارون
الرشید. رجوع به مأمون عباسی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن هاشم بن
محمد عبدالمطلب بن الحسن بن نمی شریف
حسینی. از امراء مکه بود. به سال ۱۱۰۵
هـ . ق. ولایت مکه را یافت و به سال ۱۱۰۶
هـ . ق. شریف سعدبن زید ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن هلال بن
عامربن صعصعه. جدی جاهلی از نسل
میمونه بنت الحارث است. (از الاعلام
زرکلی).

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن یحیی، مکنی
به ابومحمد. رجوع به ابن کناسه شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن یحیی
الحضرمی. رجوع به طالب الحق عبداللََّه بن
یحیی و نیز الاعلام زرکلی شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن یزیدبن حاتم
المهلبی الازدی. وی از جانب ابن عم خود
فضل بن روح امارت تونس را یافت و پس از
آنکه بدانجا رسید به سال ۷۸ هـ . ق. به قتل
رسید. (از الاعلام ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن یزیدبن زید،
مکنی به ابوموسی. از بنی خطمة الاوسی
انصاری است. از اصحاب علی بن ابی طالب
بود و در جنگ های حدیبیه و جمل و صفین
شرکت کرد. ابن زبیر او را ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن یزید المعافری
الافریقی، مکنی به ابوعبدالرحمان. تابعی و از
فضلاء بوده. در فتح اندلس با موسی بن نصیر
شرکت کرد. و در قیروان سکونت جست و
خانه و مسجدی در آنجا بنا کرد. وی به ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن یعقوب
المنصوربن یوسف بن عبدالمؤمن ملقب به
العادل فی احکام اللََّه. از ملوک دولت موحدین
مراکش بود. به سال ۶۲۱ هـ . ق. در مرسیه با
وی بیعت کردند و در اواخر همان ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن یوسف بن
الحافظ لدین اللََّه العلوی الفاطمی معروف به
العاضد لدین اللََّه. از ملوک دولت فاطمیهٔ مصر
و مغرب بود. به سال ۵۵۵ هـ . ق. پس از مرگ
الفائز به خلافت رسید. ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن یوسف بن
عبداللََّه بن یوسف بن هشام ملقب به
جمال الدین، مکنی به ابومحمد. رجوع به ابن
هشام جمال الدین عبداللََّه و نیز الاعلام زرکلی
شود.

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن یوسف بن
محمد ملقب به جمال الدین و معروف به
الزیلعی. فقیه و عالم بحدیث بود. اصل او از
مردم زیلع و به سال ۷۶۲ هـ . ق. به قاهره
درگذشت. او راست: ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) ابن یوسف بن
محمد الجوینی. از علماء تفسیر و لغت و فقه
بود. وی از مردم جوین از نواحی نیشابور
است او راست: تفسیر کبیر. التبصرة و التذکرة
در فقه. الجمع و الفرق در فقه ...

[ عَ دُلْ لاه ] (اِخ) بلیانی بن
ضیاءالدین مسعود بلیانی کازرونی فارسی. از
اولاد شیخ ابوعلی دقاق است. به سال ۶۷۳
هـ . ق. درگذشت. از اشعار اوست:
تا حق بدو چشم سر نبینم هرگز
از پای طلب می ننشینم هرگز
گویند که ...

(عَ بْ دُ لْ لا) [ ع . ] 1 - (ص مر.) بندة خدا. ج . عبادالله. 2 - (اِمر.) نامی
است از نام های مردان .

Farsça - Farsça sözlüğünde Farsça عبداللََّه kelimesinin Farsça manası nedir? Farsça dilindeki عبداللََّه kelimesinin Farsça dilindeki manasını yukarıda okuyabilirsiniz. عبداللََّه diğer dillerde anlamlarına aşağıdan ulaşabilirsiniz.