ایران ~ iran

[اؤزل آد]ایران نفوسونون ائتنیک داغیلیمی ایلک دفعه ش 1320 جیایلده ایران آمار مرکزی طرفیندن ساییملاناراق آدلی 10 جلد کتابدا « فرهنگ جغرافیایی ایران » سوْنوجلار یایینلانیبدیر بوُ وئریلره گؤره نفوسون اوٌچده بیری تورکدور 31 ، بو سوْنوجلارا دایاناراق چوخ قایناقلاردا آشاغیداکی رقملری گؤرمک 40 ی فارس - 40 ی تورک 30 - اوْلار:ایرانین نُفوسونون یوزده 30 دیللی اولاراق قالان نفوسدان یوزده 8ی گیلک و مازندرانلی و یوزده 7سی کورد و یوزده 4 ولُر و یوزده 3و عرب و 2سی بلوچ و یوزده پهلوی حکومتیندن } ؛İ ran .( بیریده آیری دیللی قوْوملاردیر (فا:إ قاباق ایران سؤزو یالنیزجا تاریخ و داستان کتابلاریندا و افسانَوی شاهلارین یئری اولاراق ایشلهنیبدیر، و گرچک حاکم و سیاستچیلر بوجور اؤلکهیه اشاره ائتمهییبدیر و پادشاهلار و سلطانلار اؤزلرینی ایران اؤلکه سینین شاهی اعلام ائتمه ییبدیر و هر حکومت اؤز دودمانی و طایفاسی آدینا اگهمن اوْلدوغو توْپراقلاری آدلاندیریبدیر اؤرنک اوٌچون سلجوقلولار حکومتی، سامانلیلار، ساسانیلر، اشکانلیلار، افشارلار و سؤن دؤنم قاجار محروسه ممالیکی ویا فارس دیلینده ممالک محروسهء قاجار کیمی کلمهلردن آد آپارماق اوْلار (البتده قاجار حکومتینین سوْن دؤنملرینده بعضی فرنگ گؤرموش شخصلرین پیشنهادایله ممالکمحروسهِایران سؤزو ده یازیلماغا باشلاییر)، یئنهده مذهبی کتابلاردادا ایران اؤلکه سیندن آد آپاریلماییبدیر، البتده آریاچیلارین دئدیگینه گؤره اوستا کتابیندا شکلینده ایشله « ائیرین وئج airyan vaedja» گویا بیردانا کلمه نیرکی ایران سؤزونه اشارت ائدیر، البتده بو کلمه آیری معنادا اوْلاراق اونلار طرفیندن معناسی و تلفظو دَییشیلهرک ایران سؤزو کیمی قلمه وئریلیر و ایران کلمهسینین قدیملیگینه و نئچه مین ایل بوندان قاباغا عاید اولماسینا دلیل بیلیرلر! (وارلیق 123 و سحر درگی سی)، بوُ سؤزلری نظرده توتاراق قیساجا نئچه مطلبه اشاره اوْلونور: آریاچیلارین سؤیلهدیکلرینه گؤره نئچه مین ایل قاباق (بعضاً 7 مین ایل قاباق) بو کلمه اوستا کتابیندا یازیلیبدیر و آریا و ایران سؤزونه اشارتدیر، بوُ حالداکی آریاییلر م.ق 900 جی ایلده بوُ اؤلکهیه گلیبلر (باخ:آریا) نجور اولوب 5000 اوْندان قاباق بوُ قوومون آدی بوُ کتابدا گئچیبدیر، شاید اهورامزدا پیشبین لیک ائدیب سونرالار بیر آریایی قوْومو بورالارا گلهجک و لازیمدیر بوُ توپراقلارین آدینی اوْنلارین آدینا باغلایاق، البتده آچیقدیرکی اوْبیری ملتلری یوْخ سایماق و یالنیزجا ایکی اوٌچ یوٌز ایللیک یازیلیش قدمتی اوْلان بیر کتابا دایاناراق اوْنو مینلرجه ایل قاباقلارا یاپیشدیرماق، منطقی و علمی لاحاظدان دوزٌگون اوْلابیلمز (باخ: اوستا)؛ تورک شاعری امیر علیشیر نوای ینین دئدیگینه گؤره ایران کلمه سی تورکجه ایرمک سؤزوندن آلینمالیدیر و یئتیشیلن و اوْتورولان یئره دئییلیر، بو کلم هنین ساختار و یاپی سینا باخینجا ایکی کؤک کلمه گؤزه دَییر بو کلم هلرین بیری ایر› یئر سؤزودور کی بو بؤلگ هنی بیر مکان اولاراق گؤسته ریر و آیری طرفدن آن سؤزو اک اولاراق ایر سؤزونه اکله نیر (آران، آلبان، بارون/باران و اوْغلان کیمی کلم هلرده اوْلدوغو کیمی) بو باخیشلا بو توپراقلار واریلان یئر کیمی معنالانیر.، آیریجا بیر مطلبه ده اشاره اولانمالیدیر کی حتی فارسلار و فارسچیلارین کیتابی که هجری 4 جو یوزیلده « اشکال العالم » یازدیغی اؤنملی یازیلمیشدیر دونیانین بوتون اؤنملی اقلیم لرین یازیب و اونلار کلمه سینی حتی بیر دفعه ده « ایران » اوچون آچیقلاما وئره رک ایشلَتمه ییبدیر و گرچکدن او دؤنم ایران آدیندا بیر اؤلکه و توپراغین گرچکلیگی یوخ اویدو.
(آذربایجان سؤزلوگو - 2013؛ اسماعیل جعفرلی)

توركجه - توركجه sözlüğünde توركجه ایران kelimesinin توركجه manası nedir? توركجه dilindeki ایران kelimesinin توركجه dilindeki manasını yukarıda okuyabilirsiniz. ایران diğer dillerde anlamlarına aşağıdan ulaşabilirsiniz.